Dit is een werkversie die op elk moment kan worden gewijzigd, verwijderd of vervangen door andere documenten. Het is geen stabiel document.
Dit is een werkversie die op elk moment kan worden gewijzigd, verwijderd of vervangen door andere documenten. Het is geen stabiel document.
In de Europese Open Data Richtlijn (EU) 2019/1024 wijst de Europese Commissie een lijst met thematische categorieën van hoogwaardige datasets (de ‘High Value Datasets’ (HVD)) aan. Hoofddoel van de HVD is om ervoor te zorgen dat overheidsgegevens met een groot sociaaleconomisch potentieel bij minimale wettelijke en technische beperkingen kosteloos beschikbaar worden gesteld voor hergebruik. Op 21 december 2022 is de Uitvoeringsverordening HVD besloten die wettelijke verplichtingen oplegt betreffende de high value datasets.
De metadata kan voor andere domeinen conform andere bestaande normen (standaarden en profielen) beschikbaar worden gemaakt. Als er geen gangbare, domein specifieke metadata standaard is, kan de metadata aangemaakt worden conform DCAT-AP-NL.
In Europa is het applicatie profiel (DCAT-AP) ontwikkeld op de internationale DCAT standaard, voor het uitwisselen van metadata tussen Europese dataportalen. De transformatie van INSPIRE metadata conform het Nederlands profiel op ISO 19115 naar DCAT, wordt uitgevoerd op catalog/ dataportaal niveau. Individuele beheerders van metadata hoeven hier geen actie op te ondernemen. Dit geldt ook voor de metadata conform het Nederlands profiel op ISO 19119.
Er is voor het geo en het statistische domein op Europees niveau ook een applicatie profiel gemaakt, waarmee het mogelijk wordt om de domein specifieke metadata, zoals de ISO 19115 metadata voor ruimtelijke data, te transformeren naar het generieke DCAT-AP. Voor het uitwisselen van de HVD specifieke metadata is een extensie op DCAT-AP gemaakt; DCAT-AP-HVD zodat daarmee ook aan de vereisten vanuit de uitvoeringsverordening voor hoogwaardige datasets kan worden voldaan. Een update van geoDCAT-AP, waarin ook de transformatie van ISO metadata naar DCAT-AP-HVD is vastgelegd, is momenteel nog niet beschikbaar.
Een Nederlands applicatie profiel op DCAT is in ontwikkeling. Hierin wordt op basis van het Europese DCAT-AP, specifiekere afspraken gemaakt die beter aansluiten op de situatie in Nederland. Dit profiel gaat gebruikt worden voor de uitwisseling van metadata tussen Europese en Nederlandse data portalen. In en aantal domeinen en bijbehorende portalen, wordt DCAT als standaard gebruikt om de metadata in vast te leggen. Daar kan het Nederlandse profiel ook gebruikt gaan worden zodat de metadata die wordt vastgelegd beter aansluit bij de Nederlandse wensen en eisen op dit gebied.
Een Nederlands applicatie profiel op DCAT is in ontwikkeling. Hierin wordt op basis van het Europese DCAT-AP, specifiekere afspraken gemaakt die beter aansluiten op de situatie in Nederland. Dit profiel gaat gebruikt worden voor de uitwisseling van metadata tussen Europese en Nederlandse data portalen. In een aantal domeinen en bijbehorende portalen, wordt DCAT als standaard gebruikt om de metadata in vast te leggen. Daar kan het Nederlandse profiel ook gebruikt gaan worden zodat de metadata die wordt vastgelegd beter aansluit bij de Nederlandse wensen en eisen op dit gebied.
Ruimtelijke data en dataservices (API’s) waarvan de metadata wordt beschreven conform het Nederlands metadata profiel op ISO 19115 voor geografie versie 2.1.0 en het Nederlands metadata profiel op ISO 19119 voor services versie 2.1.0 kunnen hiermee voldoen aan vereisten rondom metadata uit de Uitvoeringsverordening HVD. Het is dan wel noodzakelijk dat de specifieke extra informatie voor HVD ook in de metadata wordt opgenomen. Het gaat daarbij in ieder geval om de aanduiding van ‘high value dataset’ en daarnaast onder andere om contactinformatie en de verwijzing naar verplichte documentatie.
Een update van een Europees afgestemd geoDCAT-AP, waarin ook de transformatie van ISO metadata naar DCAT-AP-HVD is vastgelegd is momenteel nog niet beschikbaar. Het is mogelijk dat daarin van andere ISO metadata elementen uitgegaan worden om HVD vereisten in DCAT te ontsluiten. Zolang de gevraagde informatie in de juiste DCAT elementen ontsloten wordt, zal dit niet tot problemen leiden.
Vooralsnog lijkt het opnemen van de aanduiding ‘high value dataset’ en het aangeven van het HVD thema in het metadata element trefwoord te voldoen.
De aanduiding 'high value dataset'
+Vooralsnog lijkt het opnemen van de aanduiding ‘high value dataset’ en het aangeven van het HVD thema in het metadata element trefwoord te voldoen.
Voor de aanduiding ‘high value dataset' moet daarvoor de ELI http://data.europa.eu/eli/reg_impl/2023/138/oj opgenomen worden.
Het trefwoord voor het HVD thema moet een waarde zijn uit https://op.europa.eu/en/web/eu-vocabularies/dataset/-/resource?uri=http://publications.europa.eu/resource/dataset/high-value-dataset-category.
Dit kan als volgt worden opgenomen in de metadata:
@@ -530,18 +531,18 @@
De contactinformatie voor vragen over de API kan in de metadata- elementen behorende bij “Verantwoordelijke organisatie bron” worden opgenomen. Daarbij als rol pointOfContact gebruiken.
-De licentie kan zoals gebruikelijk worden opgenomen bij het element “juridische toegangsrestricties” in de metadata. Deze moet echter wel een Creative Commons Public Domain Dedication (CC0) licentie of een Creative Commons BY 4.0-licentie of een gelijkwaardige of minder beperkende open licentie zijn.
-Bij diverse HVD thema’s wordt gevraagd om de online documentatie van de datasets waarin ten minste de gegevensstructuur en -semantiek is opgenomen. De link naar deze documentatie kan, zoals al gebruikelijk is, in de metadata opgenomen worden bij het element “specificatie” met bijbehorende conformiteitsindicatie.
-Voor de API moet de kwaliteit van de dienstverlening, wat betreft de prestaties, de capaciteit en de beschikbaarheid worden gepubliceerd. In het Nederlands profiel op ISO 19119 zijn daar specifieke metadata elementen voor. DCAT kent deze niet, daar wordt voor deze informatie uitgegaan van een document, waarin deze informatie is opgenomen. Een optie is om de kwaliteit van de dienstverlening als “Algemene beschrijving herkomst” op te nemen in de ISO metadata. Dit is een metadata element waarin ook kwaliteitsinformatie kan worden opgenomen. Dit element is echter nog niet opgenomen in het Nederlands metadata profiel op ISO 19119, maar heeft als voordeel dat het eenduidig is te transformeren naar DCAT. Het opnemen in het element “specificatie” met bijbehorende conformiteitsindicatie, heeft een nadeel dat dit niet eenduidig te transformeren is naar DCAT.
Het document met deze specificatie van de kwaliteit van de service zal wel apart online gepubliceerd moeten worden zodat deze direct toegankelijk is. Deze werkwijze sluit ook aan bij de opmerking in DCAT-AP-HVD dat kwaliteitsinformatie over de service wordt gezien als onderdeel van de generieke documentatie van een service.
-Voor de API moet de documentatie over de API zelf gepubliceerd worden. Deze documentatie geeft specifieke details over het endpoint. Dit komt overeen met wat er vastgelegd wordt in een capabilities document van een WFS of de open API specificatie op een OGC: API features. De link naar deze documentatie wordt in de metadata gelegd in het element URL.
-Als er voor de HVD, data van verschillende generalisatieniveaus, granulariteit, actualiseringsfrequentie en – termijnen, tijdreeksen en updatefrequentie wordt gevraagd te leveren, is het ook van belang deze specifieke informatie in de metadata op te nemen in de daarvoor aanwezige metadata elementen. Net als distributie formaat is dit relevante informatie, maar geen verplicht metadata element.
Zowel in de Open Data richtlijn (artikel 5, lid 8) als in de uitvoeringsverordening (artikel 3, lid 1) staat dat de datasets die onder HVD vallen, via een Application Programming interface (API) beschikbaar gesteld moeten worden. Een API is in Open Data richtlijn gedefinieerd als "een set functies, procedures, definities en protocollen voor communicatie tussen machines en de naadloze uitwisseling van data." Er is geen technische verordening voor de functionaliteit en techniek voor API’s opgesteld. Er wordt dus geen ‘technische’ keuze of API stijl voor API’s voorgeschreven. Voor de thema’s geodata, aardobservatie en milieu en mobiliteit is aangegeven dat het gaat om een API “zoals direct access download services op basis van Richtlijn 2007/2/EG” (INSPIRE). De INSPIRE direct access download service implementatie maakt het mogelijk om slechts een deel van de dataset door eigen selecties te downloaden. INSPIRE dataproviders met HDV datasets kunnen de INSPIRE ‘network services’ op de volgende wijze inzetten voor de HDV: